امروزه با گسترش کاربرد فوم های پلی یورتان در صنایع ساختمان، لوازم خانگی و و مبلمان لزوم رعایت نکات ایمنی در تولید این فوم ها بیش از پیش مطرح می شود. با توجه به تولید فوم های پلی یورتان از ترکیبات آلی هیدروکربنی و دانسیته پایین این فوم ها به دلیل وجود سلول های هوا در درون آن ها، قطعات تولید شده از فوم های پلی یورتان را به شدت اشتعال پذیر می کند. یکی از مهمترین موارد ایمنی در استفاده از قطعات فوم پلی یورتان جلوگیری از اشتعال آسان و گسترش شعله از طریق این فوم ها می باشد.

به همین منظور در صنایع مختلف استانداردهای متفاوتی برای بررسی کیفیت ایمنی این مواد در مقابل شعله پذیری و گسترش آتش در آن ها تهیه و تدوین شده است.

از سال ها پیش محققان صنعتی از مواد مختلفی جهت ایجاد مقاومت در مقابل شعله پذیری و جلوگیری از رشد شعله در فوم های پلی یورتان استفاده می کنند. در اصطلاح فنی به این مواد Fire Retardants یا تاخیراندازهای شعله می گویند. البته دامنه تنوع این مواد بسیار وسیع می باشد، اما انواعی از این تاخیر انداز های شعله در صنایع پلی یورتان کاربرد دارند که موجب اختلال جدی در فرایند تولید فوم و تقلیل خواص فیزیکی و مکانیکی آن نشوند.

مکانیسم عملکردی تاخیر انداز شعله در فوم های پلی یورتان اینگونه است که در اثر تماس شعله با سطح فوم، این مواد به سرعت با اکسیژن محیط واکنش نشان داده و آن را مصرف می کنند. بدین ترتیب با مصرف اکسیژن محیط اطراف شعله برای شعله ورتر شدن فوم پلی یورتان و سوختن آن اکسیژن کافی در اطراف شعله وجود نخواهد داشت و در نتیجه شعله ایجاد شده پس از چند ثانیه خاموش می گردد.

در ادامه به معرفی یکی از پرکاربردترین مواد تاخیرانداز شعله در صنایع فوم پلی یورتان می پردازیم و ویژگی های فنی آن را معرفی کنیم.

نام تجاری: TCPP

نام شیمیایی: Tris (1-chloro-2-propyl) phosphate

وضعیت ظاهری: مایع شفاف بی رنگ یا به رنگ زرد روشن

فرمول شیمیایی: C₉H₁₈Cl₃O₄P

شماره CAS: 13674-84-5

وزن ملکولی: ۳۲۷٫۵۶

فرمول ساختاری:

دمای ذوب: -۴۲°C

دمای آستانه اشتعال: ۲۱۸ °C

فشار بخار: <2 mmHg at 25 °C

دانسته: ۱٫۲۸۰ -۱٫۲۹۰ g /cm3 ( 25°C )

حلالیت: Solubility in water is 1.6g /l at 20°C

برخی از کاربردهای TCPP:

TCPP یک تاخیرانداز شعله با پایداری هیدروژل می باشد که در صنایع فوم پلی یورتان سخت و فوم سرد، پی وی سی، EVA و رزین های فنولیک و اپوکسی کاربرد دارد.

بیشترین مصرف TCPP در صنایع فوم ریجید پلی یورتان می باشد. همچنین این ماده کاربرد فراوانی در تولید فوم سرد (Flexible Polyurethane Foam) برای مصرف در صنایع مبلمان و دکوراسیون داخلی و صنایع خودروسازی به کار برده می شود.

TCPP توسط شرکت های ترکیب کننده مواد اولیه سیستم های پلی یورتان (Polyurethane system houses) در فرمولاسیون پلی ال های تولید شده استفاده می شود. استفاده از این ماده ممکن است موجب کاهش ویسکوزیته پلی ال شود. بیشترین مصرف TCPP در تولید فوم های سخت پلی یورتان عمدتا برای مصرف در صنایع ساختمان (ساندویچ پانل، اسپری فوم و دکوراسیون) مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین این ماده به صورت بسیار مختصر در صنایع تولید الیاف و صنایع نساجی کاربرد دارد.