مواد اولیه پلی یورتان ها

در بررسی کلی مواد اولیه تولید پلی یورتان ها می توان از دی ایزوسیانات ها، پلی اُل ها، افزاینده زنجیرها و ترکیبات الی فلزی نام برد. در این مطلب به بررسی مختصر این مواد اولیه می پردازیم. لازم به یاداوری است که در میان مطالب ارائه شده در پایگاه تخصصی صنایع پلی یورتان ایران (IranPU.com) بطور کامل به تشریح علمی و فنی این مواد اولیه خواهیم پرداخت.

 واکنش پلی یورتان ها

دی ایزوسیانات ها (Diisocyanates):

ایزوسیانات ها اغلب از واکنش آمین و فسژن در حلال های بی اثر و شرایط دمایی زیر صفر تا ۱۰۰ درجه سانتیگراد تولید می شوند. دی ایزوسیانات ها دارای دو گروه سیاناتی می باشند.

گروه سیاناتی

از جمله معروف ترین دی ایزوسیانات های تجاری می توان به TDI (2,4)، TDI (2,6)،  MDI، HDI، XDI، PPDI، CHDI، TMDI، TODI ، IPDI، NDI اشاره کرد.

پلی ال ها (Polyols):

پلی ال ها به زنجیر پلیمری اطلاق می شود که دارای دو یا چند گروه هیدروکسیل (OH) می باشند. معمولا در تولید پلی یورتان ها از دو نوع پلی ال پلی استری و پلی ال پلی اتری استفاده می شود. نوع پلی ال بکار رفته در پلی یورتان ها تعیین کننده خواص نهایی آن ها می باشد. معمولا پلی ال های بکار رفته در تولید پلی یورتان ها دارای وزن ملکولی مابین ۲۰۰ تا ۲۰۰۰ می باشند که بسته به خواص نهایی مورد انتظار از پلی ویرتان، انتخاب می شوند.

پلی ال های پلی استری (Polyester Polyols):

پلی استرها زنجیرهای ملکولی با وزن ملکولی بالا هستند که در زنجیران ها گروه استری تکرار می شود و از واکنش یک اسید کربوکسیلیک دوعاملی با یک الکل دوعاملی حاصل می شوند.

پلی استرهای مورد استفاده در صنایع پلی یورتان به روش های مختلفی تهیه می شوند که مهمترین آن ها عبارتند از روش پلی استریفیکاسیونی و پلی کاپرولاکتونی.

پلی ال های پلی اتری (Polyether Polyols):

این نوع پلی ال ها معمولا از واکنش پلیمریزاسیونی گروه اپوکسیدالکلین اسید در مجاورت کاتالیست های بازی مانند هیدروکسید سدیم و هیدروکسید پتاسیم تولید می شوند. پلی اتر پلی ال ها بسته به روش تهیه آن ها دو عاملی یا سه عاملی می باشند.

افزاینده زنجیرها (Chain Extenders):

افزاینده زنجیرها به دو گروه دی ال ها و دی آمین های آلیفاتیک و آروماتیک تقسیم بندی می شوند. افزاینده زنجیرها به منظور طویل تر کردن زنجیر سخت پلی یورتان ها، افزایش چگالی پیوند های هیدروژنی و تنظیم وزن ملکولی زنجیرهای پلی یورتانی به کار برده می شوند.

قابل ذکر است که پلی یورتان هایی که در آن ها افزاینده زنجیر آلیفاتیک بکار رفته نسبت به پلی یورتان هایی که در آنها افزاینده زنجیر آروماتیک بکار گرفته شده، نرم تر می باشند.

کاتالیست ها (Catalysts):

جهت تنظیم سرعت اغاز و اختتام واکنش های پلی یورتان ها از انواع مختلفی از کاتالیست ها استفاده می شود. مهترین انواع کاتالیست های بکاررفته در شیمی پلی اورتان ها کاتالیست های اسیدی، کاتالیست های بازی و ترکیبات آلی شامل جیوه و روی می باشند.

ترکیبات آلی فلزی:

بطور کلی ترکیبات آلی فلزی روی و آمین های نوع سوم به عنوان معمول ترین ترکیبات الی فلزی در تهیه پلی یورتان ها مورد استفاده قرار می گیرند که مشهورترین و معمول ترین آن ها عبارتند از: TMG، TMEDA،  DABCO،TMBDA  وDNPMP