همواره بخشی از محصولات تولیدی شرکت ها به عنوان ضایعات دور ریز موجب اتلاف سرمایه و انرژی آن ها می شود. همین موضوع موجب افزایش تقاضای بازیافت ضایعات و محصولات نامرغوب به مواد قابل مصرف می شود. اگر شرکت های تولیدی راهی برای بازیافت و استفاده مجدد از ضایعات خود نکنند به زودی به زباله دانی بزرگ تبدیل خواهند شد و یا شاید حجم عظیمی از سرمایه خود را دور بریزند که این خود اثرات مخرب زیست محیطی در پی دارد.

مانند بسیاری از پلیمرها، طیف وسیعی از محصولات پلی یورتان می توانند بازیافت شده و از جریان نابودی و تبدیل به زباله احیا شده و بخشی از ارزش ذاتی خود را بازیابند. افکار عمومی و مردم عادی با بازیافت محصولات ترموپلاستیک مانند بطری های پلاستیکی و ظروف روزمره کنار خیابان آشنا هستند. اما شاید این افراد با بازیافت انواع پلیمرهای ترموست که فوم های پلی یورتان نیز یکی از انواع آن می باشد و با گرم کردن نمی توان شکل آن ها را تغییر داد، آشنایی چندانی نداشته باشند.

در اینجا مثال های کاربردی از محصولات بدست آمده از پلی یورتان های بازیافتی ارائه می شود.

ریباندینگ:

نزدیک ۵۰۰ هزار تن از ضایعات پلی یورتان بازیافت شده در سال ۲۰۱۲ برای ساخت زیر سازی ریباندنگ که به عنوان لایه زیرین فرش به کار می رود، به کار گرفته شده است.

تشک سازی:

 در امریکا بسیاری از ضایعات فوم نرم به عنوان پرکننده در تشک سازی به کار می رود.

بازیافت به مواد خام:

یک کارخانه در میشیگان حدود ۷۰ درصد از ضایعات فوم پلی یورتان صنایع خودروسازی طرف قرارداد با خود را به مجددا به مواد اولیه پلی یورتان بازیافت می کند.

روش های بازیافت پلی یورتان

پلی یورتان ها از ۲ روش اساسی و متفاوت بازیافت می شوند: روش اول بازیافت مکانیکی است، که در آن پلی یورتان ها به عنوان پلیمر تغییر سایز داده شده مورد استفاده می شوند. در روش دوم پلی یورتان به روش شیمیایی بازیافت و به ترکیبات شیمیایی متفاوت تجزیه و تبدیل می شود.

روش های بازیافت مکانیکی پلی یورتان ها

ریباندینگ فوم انعطاف پذیر پلی یورتان (فوم نرم):

در این روش از تکه های خورد شده فوم نرم پلی یورتان به عنوان یکی از اجزاء و چسب پلی یورتان به عنوان ریباندر و پیوند دهنده اینکه های خورد شده استفاده می شود. از محصولات بدست آمده از ریباندینگ فوم فلکسیبل پلی یورتان می توان به انواع لایه های زیرین فرش ها و پوشش های نساجی، تشک ورزشی، پشتی سنتی، پشتی های تزئینی مبلمان، و سایر محصولات مشابه نام برد.

آسیاب کردن مجدد یا پودر کردن:

در سیستم فوم های پلی یورتان سخت از طریق آسیاب کردن و تبدیل ضایعات فوم پلی یورتان سخت به پودر و ذرات ریز از آن ها به عنوان پرکننده (فیلر) در تولید سایر قطعات پلی یورتان که حساسیت کمی به کاهش جزئی خواص فیزیکی و مکانیکی دارند مورد استفاده قرار می گیرند. روش قالب گیری تزریقی فوم های پلی یورتان RIM امکان استفاده از این پودرها را محقق می کند.

پرس چسبی و اتصال ذرات فوم پلی یورتان:

معمولا ضایعات سخت فوم پلی یورتان پس از آسیاب و تبدیل به ذرات و قطعات دانه دانه و ریزتر از طریق آغشته شدن به انواع چسب های پلی یورتان و تحت فشار پرس و گرما قالبگیری شده و انواع تخته های پلی یورتان بازیافتی برای مصارف قطعات پلی یورتان اتومبیل، سردخانه، کفپوش، عایق صدا و غیره کاربرد دارند.

در این نوع بازیافت اگر شرایط آسیاب همگن و هم اندازه ذرات فوم پلی یورتان همراه با اختلاط کامل آن ها با چسب پلی یورتان حاصل شود، محصول تخته شکل بدست امده دارای خواص مقاومتی و کششی تقریبا مناسبی خواهد بود.

قالب گیری فشاری ذرات فوم پلی یورتان:

فرایند تولید محصولات بازیافتی در این روش مشابه روش پرس چسبی و اتصال ذرات فوم پلی یورتان می باشد با این تفاوت که در این روش دیگر از چسب پلی یورتان به عنوان اتصال دهنده ذرات استفاده نشده و ذرات فوم پلی یورتان به صورت ۱۰۰ درصد خالص درون پرس تحت گرما و فشار بالا قالبگیری شده و محصولات بازیافتی پلی یورتان ساخته می شود.

روش های بازیافت شیمیایی پلی یورتان ها

گلیکولیزاسیون:

در این روش بازیافت شیمیایی پلی یورتان ها، مواد پلی یورتان نیازمند بازیافت را با مقادیر زیادی دی اُل Diol تحت دمای بالا ترکیب کرده و موجب واکنش شیمیایی ترکیبی و تولید انواع جدیدی از پلییول می شوند. این نوع از پلی ال های ساخته شده ضمن حفظ خواص و عملکرد پلی ال های اصلی به عنوان ماده خام ساخت انواع فوم های پلی یورتانی به کار می روند.

هیدرولیز:

در این فرایند در اثر اختلاط ذرات پلی یورتانی مورد بازیافت با آب، واکنش شیمیایی هیردرولیزاسیون موجب تولید نوع دیگری از پلی ال ها و مواد شیمیایی می گردد که بعضا به عنوان ماده واسط در تولید سیستم های پلی یورتانی به کار برده می شوند.

 پیرولیزاسیون:

فرآیند پیرولیزاسیون که به از هم پاشیدگی یک ترکیب در اثر گرما اطلاق می شود در تجزیه شیمیایی ذرات فوم پلی یورتان تحت یک محیط اکسیژن آزاد برای شکست و تجزیه ساختارهای اصلی و تولید گاز و برخی از مشتقات مواد نفتی مورد استفاده قرار می گیرد.

هیدروژناسیون:

هیدروژناسیون که به عمل تبدیل مواد به هیدروژن اطلاق می شود، مانند فرایند پیرولیز از ترکیب مواد پلی یورتان با هیدروژن تحت فشار و گرما گاز و مواد نفتی تولید می کنند.

نوشته شده توسط: IranPU